طراحی الگوی تبیین عوامل موثر بر موفقیت بیمه الکترونیک در صنعت بیمه ایران با نگاه یکپارچه به پذیرش فناوری توسط بیمه گذاران و آمادگی الکترونیک بیمه گران

صنعت بیمه از جمله صنایعی است که استقرار موفقیت آمیز ابزارهای الکترونیکی در آن می تواند منافع فراوانی را برای شرکت های بیمه درپی داشته باشد. علیرغم این موضوع، بر اساس پژوهش های انجام شده در بسیاری از موارد پروژه های بیمه الکترونیکی با شکست مواجه شده و یا به اهداف از پیش تعیین شده خود نرسیده اند. پژوهش های صورت گرفته توسط محقیق این حوزه نشان داد، یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت شرکت های بیمه در استفاده از بیمه الکترونیک نداشتن رویکردی جامع به این پدیده است. رویکردی که هم منظر سازمان و هم منظر بیمه گذاران را به عنوان مشتریان صنعت بیمه در موضوع موفقیت بیمه الکترونیکی مدنظر داشته باشد. در واقع از دید پژوهشگر پیاده سازی موفقیت آمیز بیمه الکترونیکی نتیجه آمادگی و تمایل توامان شرکت های بیمه و مشتریان است. بر همین مبنا هدف و انگیزه اصلی از انجام این پژوهش، طراحی الگویی یکپارچه برای تبیین موفقیت پیاده سازی بیمه الکترونیکی از هر دو منظر شرکت و مشتری بوده است. جهت رسیدن به هدف پژوهش، در ابتدا با مروری بر ادبیات پژوهش عوامل مختلف موثر بر موفقیت پیاده سازی سیستم های الکترونیکی بالاخص در صنایع مالی احصاء گردیده است. این عوامل در مرحله بعد از منظر خبرگان مورد بررسی دقیق تر قرار گرفته و در آنها جرح و تعدیل صورت گرفته است. در نهایت نه متغیر اصلی به عنوان متغیرهای پژوهش معرفی و بر مبنای آن مدل مفهومی پژوهش ارائه شده است. همچنین بر اساس پیشینه پژوهش، شانزده رابطه محتمل بین متغیرهای پژوهش به عنوان فرضیه های پژوهش معرفی گردیده است. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای، کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، در هر یک از دو مرحله جمع آوری نظر خبرگان و پیمایش، دو پرسشنامه محقق ساخته مجزا، یکی برای جمع آوری نظر بیمه گران و دیگری بیمه گذاران بوده است. در مرحله پیمایش پژوهش، پرسشنامه اول که مربوط به شرکت های بیمه بوده است، توسط مدیران و کارشناسان 8 رشته مختلف بیمه ای در 16 شرکت بیمه و پرسشنامه دوم که مربوط به بیمه گذاران بوده است، توسط مشتریان شرکت های بیمه در همان رشته/شرکت ها تکمیل شده است. حجم نمونه مورد بررسی 128 رشته/شرکت بیمه ای است که کلیه آنها بررسی شده اند. تعداد پرسشنامه های مورد استفاده برای این پژوهش، 896 پرسشنامه، شامل 384 پرسشنامه شرکت و 512 پرسشنامه مشتری است که داده های آنها برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفته است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری spss 18 و lisrel 8.54 استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از بررسی شانزده فرضیه پژوهش، سودمندی ادراک شده نسبی به عنوان عامل اصلی در پذیرش بیمه الکترونیکی توسط مشتریان صنعت بیمه ایران شناسایی گردید و تاثیر عوامل آسانی استفاده ادراک شده و ریسک ادراک شده به شکل غیر مستقیم و از طریق تاثیر بر سودمندی ادراک شده مورد تائید قرار گرفت. در بخش آمادگی سازمانی نیز تاثیر عوامل سازمانی و همچنین عوامل تکنولوژیک بر آمادگی شرکت های بیمه جهت استفاده از بیمه الکترونیکی مورد تائید قرار گرفته است. علاوه براین تاثیر عوامل محیطی به صورت غیر مستقیم و از طریق تاثیر بر عوامل سازمانی مورد تائید قرار گرفت. نکته مهم اینکه در پژوهش حاضر عوامل تکنولوژیکی علاوه بر تاثیر مستقیم بر آمادگی شرکت های بیمه، بر عوامل محیطی نیز تاثیر گذار شناخته شدند. علاوه بر این، تاثیر هر دو عامل تمایل مشتریان و آمادگی شرکت های بیمه بر موفقیت بیمه الکترونیکی و همچنین تاثیر تمایل مشتریان بر آمادگی شرکتهای بیمه برای استفاده از بیمه الکترونیکی مورد تائید قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش، مدل نهایی برای موفقیت پیاده سازی بیمه الکترونیکی در صنعت بیمه پیشنهاد شده و در پایان پیشنهادهای کاربردی به صنعت بیمه و برای پژوهش های آینده ارائه شده است.